Хууль бусаар хөдөлмөр эрхлэгчид банкаар үйлчлүүлэхэд аюулгүй.

Солонгост ирээд 2 жил болж буй Ванцайз/25нас/гэгч эмэгтэй Дүндэмүний ойролцоох “Монгол Таун”-аар 2 сард нэг удаа зочилдог. Учир нь хуванцарын үйлдвэрт ажилладаг тэрээр ар гэртээ цалингаа явуулах гэж тэр. Мөнгө шилжүүлэх үйлчилгээний шимтгэл 5% боловч, бүртгэлгүй /хууль бусаар/ оршин суугч болох өөрт нь каргогоор мөнгө шилжүүлэхээс өөр арга байхгүй гэж боддог.

Санхүүгийн хяналтын албанаас гадаадын цагаач хөдөлмөр эрхлэгчидэд зориулсан санхүүгийн мэдлэг олгох, санал хүсэлт сонсон зөвөлгөө өгөх өдөрлөгт оролцохоор энэ сарын 11-ний өдөр үдээс хойш 1 цагт Сөүл хотын Гарибун дүүргийн “Солонгос дахь гадаад хөдөлмөр эрхлэгчидэд туслах төвд” тэд олоноороо цуглалаа.

Зохион байгуулагчид “Ихэнх хөдөлмөр эрхлэгчид энэ цагт цуглаанд явдаг учираас оролцогчидын тоо бага байх боловуу гэж санаа зовж байлаа. Бодож байсанаас илүүтэйгээр хөдөлмөр эрхлэгчид маань санхүүгийн тал дээр илүү сонирхдог бололтой.” гэж хэлэв. Анхандаа 50 гаруй хүний суудал бэлтсэн байсан бөгөөд улмаар 20 хүний суудалыг яаралтайгаар дахин бэлдсэн юм.

Цагаач хөдөлмөр эрхлэгсэд мөнгө шилжүүлэх аргын талаар хамгийн их сонирхож байлаа.

Лекц уншихаар ирсэн Солонгосын валют арилжааны банк /KEB/- ны хэлтсийн дарга Ну Гванюүн оролцогчидийн асуусан асуултанд нэг бүрчлэн хариулж байлаа. Тэрээр хэлэхдээ “ Банкны мөнгө шилжүүлэх үйлчилгээ хийлгэхэд хууль ёсны, хууль бус оршин суугч гэсэн ялгаа байдаггүй. Хууль бус оршин суугчид банкинд гадаад паспортаа үзүүлээд нэг удаадаа 1000 ам, доллар, нэг жилдээ 20,000 ам,доллар хүртэл ямар ч асуудалгүйгээр шилжүүлж болно. Цаашдаа өндөр шимтгэл төлөн, эрсэлдэлтэй каргогоор биш харин аль нэг ойрхон банкинд очоод мөнгөө шилжүүлж байгаарай.” гэсэн юм.

Банкууд өнгөрөч жилийн 8-р сараас эхлэн хууль бус хөдөлмөр эрхлэгчидэд мөнгө шилжүүлэх үйлчилгээг хийж ирсэн бөгөөд энэ талаар мэдээгүй байсан нь ил байв. Лектор үргэлжлүүлж хэлэхдээ “жил ирэх тусам каргогоор мөнгө шилжүүлэх явдал ихсэж байна. Олон хууль бус хөдөлмөр эрхлэгчид банк руу очоод баригдах вий гэсэн айдастай байдаг тул банкинд ийм үйлчилгээ байдагийг мэддэггүй.” гэлээ. Жилийн эхэн үеэр гэрлүүгээ 5 сая вон явуулаад залилагдсан, хууль ёсны хөдөлмөр эрхлэгч болох Жан Мавин /54 нас/ “ би залилагдсанаас хойш нэг ч удаа гэрлүүгээ мөнгө явуулж чадаагүй бөгөөд банкинд ийм амархан мөнгө шилжүүлчихдэг талаар зүүдэлчиж байгаагүй юм байна.” гэсэн юм.

Мөн даатгалын талаар их сонирхож байсан юм. Хууль ёсны цагаач хөдөлмөр эрхлэгчид “Гадаад хөдөлмөр эрхлэгчийн ажил эрхлэлтийн талаарх хууль дүрэм /хөдөлмөр эрхлэх зөвшөөрлийн хууль/”-д үндэслэн амь даатгал, нутаг буцах зардлын даатгал, батлан даалтын даатгал, гэрээний хугацааг дуусгаад нутаг буцах даатгал гэх мэтийн 4 том даатгалд хамрагдсан байх ёстой бөгөөд эдгээр даатгалын талаарх мэдлэг хомс байдаг. Сонжүнгёны Самсон гал түймэр хариуцах ажилтан хэлэхдээ “Хөдөлмөр эрхлэх зөвшөөрлийн хуульд заасан 4 том даатгалын нэг болох амь даатгалд хамрагдах аваас байрандаа унтаж байгаад гал түймрийн осолоор нас барсан гэх мэт ажлийн бус цагаар осолдсон тохиолдолд дээд тал нь 30 сая воны нөхөн төлбөр авч болдог байхад энэ талаарх мэдлэггүйгээсээ болоод нөхөн төлбөр ч авалгүйгээр нутаг буцах тохиолдол олон байдаг.” гэж хэллээ.

Санхүүгийн хяналтын албанаас энэ арга хэмжээг санхүүгаас хол байдаг давхрагынханд зориулан тэдэнд санхүүгийн мэдлэг олгох зорилгоор зохион байгуулсан байна. Энэ удаагийн өдөрлөг нь хоёр дахь удаагаа зохион байгуулагдаж байгаа юм. “Энгийн иргэдийн хийлгэдэг санхүүгийн үйлчилгээнүүдийг цагаач хөдөлмөр эрхлэгчид мэдэхгүйгээс болоод хохирох тохиолдол элбэг байдаг. Тиймээс цаашдаа энэхүү сургалт семинарыг идэвхижүүлэн олонд хүртээмжтэй болгохын тулд хичээх болно.” санхүүгийн хяналтын албаны ажилтан Сун Тэхи мэдэгдлээ.